در اجلاس معاونین راهآهن کشورهای ایران، آذربایجان و روسیه به منظور تجاریسازی کریدور شمال-جنوب و برپایی ترانزیت ریلی آن مقرر گردیده که تا زمان تکمیل خط ریلی رشت-آستارا، استفاده از حملونقل ترکیبی (ریلی و جادهای) در دستور کار قرار گیرد.
به گزارش کارآفرينان نيوز کریدور بینالمللی شمال-جنوب (INSTC) ۷۲۰۰ کیلومتری در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی با هدف ایجاد یک مسیر ترانزیتی کارآمد و مقرونبهصرفه برای حمل کالاها از هند به اروپا و بالعکس از طریق مسیر ایران بود.کریدور بینالمللی شمال-جنوب دارای سه شاخه شرقی (آسیای مرکزی)، شاخه میانی (دریایخزر) و شاخه غربی (آذربایجان و ارمنستان) است.در بخش ترانزیت ریلی شاخه غربی کریدور شمال-جنوب، حلقه مفقوده خط ریلی رشت-آستارا وجود دارد. این خط ریلی امکان اتصال مستقیم بین دریای خزر و دریای خلیج فارس را فراهم میکند و نقش مهمی در ترانزیت کالا در سراسر این کریدور خواهد داشت.خط ریلی ۱۶۲ کیلومتری رشت-آستارا که اتصال ریلی ایران و آذربایجان را فراهم میکند، قرار است با وام ارزی روسیه تا سقف ۱.۶ میلیارد یورو ساخته شود که رایزنیهای مالی آن در حال انجام است.طی برگزاری اجلاس معاونین راهآهن کشورهای ایران، آذربایجان و روسیه در روز چهارشنبه (۲۷ فروردین) در شهرستان مرزی آستارا، مقرر شد؛ تا زمان تکمیل خط ریلی رشت-آستارا، استفاده از حملونقل ترکیبی به عنوان راهحلی کارگشا جهت بهرهمندی از کریدور شمال-جنوب در دستور کار قرار گیرد.حمل و نقل ترکیبی بدان معناست که در مسیرهایی که ریل وجود دارد، بار با قطار سیر می کند و در حلقه مفقوده آن یعنی رشت-آستارا، بارها به وسیله کامیون جابهجا میشوند.در این جلسه که مرتضی جعفری، معاون بازرگانی و بهرهبرداری راهآهن، به نمایندگی از کشورمان حضور داشت، اعضای این جلسه، پیرامون موضوع افزایش حملونقل بارهای ترانزیتی و ارتقای ظرفیت مبادلات تجاری گفتوگو کردند.
تعریف تعرفه حملونقل کالاهای ترانزیتی به منظور جذاب ساخت این کریدور برای صاحبان بار و توافق راهاندازی آزمایشی قطار ترانزیتی از مبداء روسیه به مقصد هند با محوریت راهآهن ایران از دیگر موضوعات مطرح شده بودند.هفته گذشته نیز معاون وزیر حملونقل فدراسیون روسیه دمیتری زویریف با سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه کاظم جلالی دیدار و درباره شتاببخشی به ساخت راهآهن رشت-آستارا دیدار و گفتوگو کرده بودند.پیش از این کاظم جلالی سفیر ایران در مسکو گفته بود که راه آهن رشت-آستارا، طی کمتر از ۳ تا ۴ سال آینده ساخته میشود.از طرفی در اوایل سال ۱۴۰۴، استاندار گیلان هادی حقشناس با اشاره به شرایط منحصر به فرد شهرستان آستارا گفته بود که طی ۲ ماه آینده عملیات اجرایی راه آهن رشت-آستارا آغاز می شود و طبق دستور رئیس جمهوری این خطآهن در ارتفاع با کمترین آسیب به اراضی حاصلخیز استان احداث خواهد شد.پیشتر در گزارش خبرگزاری دولتی تاس آمده بود که پیشبینی می شود خط ریلی رشت-آستارا با مشارکت مسکو و تهران و همچنین خط ریلی آستارا-آستارا دو کشور ایران و آذربایجان با مشارکت سهجانبه مسکو، تهران و باکو احداث شود.وزیر سابق حمل و نقل فدراسیون روسیه ویتالی ساولیف پیش از این گفته بود که انتظار دارد ساخت این خط ریلی در سال ۲۰۲۷ یا ۲۰۲۸ میلادی تکمیل شود.
مهدی باقری، کارشناس ترانزیت، عنوان کرد که خط ریلی رشت-آستارا مزایای زیادی برای ارتباط با کشورهای منطقه قفقاز دارد. این طرح با کریدور ترانزیتی جنوب-غرب (از خلیج فارس به دریای سیاه) همپوشانی دارد و میتواند به دلیل حجم بالای تقاضای حملونقل در مناطق غربی روسیه، تعداد کشورهای واسطه را به یک کشور کاهش دهد و مسیری کوتاهتر به سمت اروپا نسبت به دو شاخه میانی (دریای خزر) و شرقی (آسیای مرکزی) فراهم کند.باقری ادامه داد: احداث خط ریلی رشت-آستارا ضروری است اما در کنار آن نباید از فرصتهای دریایخزر غافل بشویم. وی تصریح کرد: با ارتباط مستقیم دریایی با روسیه، واسطهای بین دو کشور وجود ندارد، مسیر جایگزینی برای مسیر آذربایجان به وقت ضرورت در دسترس میباشد و ظرفیتهای قابلتوجه کشورمان در کشتیرانی و تجارت دریایخزر احیا میشود.