ترامپ دنیا را به جان دلار انداخت

دونالد ترامپ که همواره خود را مدافع سرسخت دلار می‌دانست و کشورهای عضو بریکس را به‌خاطر تلاش برای ایجاد ارز مشترک تهدید می‌کرد، حالا خود به یکی از عوامل اصلی تضعیف جایگاه جهانی دلار تبدیل شده است.تعرفه‌های سنگین، جنگ تجاری با چین و سیاست‌های اقتصادی پرهزینه‌اش، نه‌تنها بی‌ثباتی در اقتصاد جهانی ایجاد کرد، بلکه بسیاری از کشورها را به فکر رهایی از سلطه دلار انداخت. امروز دنیا بیش از هر زمان دیگری در پی کاهش وابستگی به ارز آمریکاست و جرقه این حرکت جهانی را کسی زد که خود، روزی مدعی حفظ اقتدار دلار بود: دونالد ترامپ.دلار آمریکا بیش از هفت دهه است که به عنوان ارز غالب در تجارت و سیستم مالی جهانی شناخته می‌شود. در این مدت، تهدیدهای محدودی برای جایگاه آن وجود داشته، اما به طور کلی، سلطه دلار همچنان حفظ شده است.با این حال، در سال‌های اخیر، و به ویژه پس از تغییرات عمده در سیاست‌های اقتصادی آمریکا تحت رهبری دونالد ترامپ، بسیاری از تحلیلگران به نگرانی‌هایی درباره احتمال تضعیف جایگاه دلار به عنوان ارز ذخیره جهانی پرداخته‌اند.

در دسامبر ۲۰۲۴، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا قبل از ورود به کاخ سفید از تصمیم خود برای اعمال تعرفه‌های تجاری جدیدی علیه بسیاری از کشورها خبر داد. این اقدام‌ها موجب بروز اختلالات قابل توجهی در بازارهای جهانی و تلاطم در قیمت‌ها و نرخ‌های ارز شد؛ به ویژه در تاریخ ۱۱ آوریل ۲۰۲۵، دلار آمریکا بیش از ۱ درصد در برابر سایر ارزها سقوط کرد و به پایین‌ترین سطح خود در سه سال گذشته رسید. این سقوط ارزش، بخشی از روند کلی کاهش ۱۰ درصدی ارزش دلار از ابتدای سال ۲۰۲۵ بود.با وجود اینکه ترامپ در برخی موارد تصمیم به تعلیق موقت برخی تعرفه‌ها گرفت و برخی از سیاست‌ها را تغییر داد، بسیاری از تحلیلگران و اقتصاددانان بر این باورند که خطرات بزرگتری در کمین هستند. به گفته جورج سارافیلوس، رئیس تحقیقات ارز در دویچه بانک، «ضررهایی که اکنون شاهد آن هستیم، حتی اگر ترامپ عقب‌نشینی کند، قابل جبران نخواهد بود.» از این رو، بازارهای مالی در حال بازنگری در جذابیت ساختاری دلار به عنوان ارز ذخیره جهانی هستند.

این تغییرات عمده در سیاست‌های تجاری و اقتصادی آمریکا، به همراه نگرانی‌های روزافزون درباره بی‌ثباتی اقتصادی آمریکا، موجب تضعیف اعتماد به دلار شده است. به عنوان مثال، در سال‌های گذشته، بسیاری از کشورها مانند چین و روسیه به دنبال راه‌هایی برای کاهش وابستگی به دلار بودند و در عین حال، آمارها نشان می‌دهند که بسیاری از کشورها در حال افزایش ذخایر ارزهای دیگر مانند یورو و حتی یوان چین هستند.یکی از دلایل اصلی این نگرانی‌ها این است که سیاست‌های اقتصادی ترامپ که به شدت از منافع آمریکا حمایت می‌کند، ممکن است موجب کاهش اعتماد به نظام مالی جهانی مبتنی بر دلار شود. از این رو، به نظر می‌رسد که ترامپ عمداً در حال آسیب زدن به سلطه دلار است. برخی کارشناسان بر این باورند که اقدامات او می‌تواند نهایتاً منجر به بروز بحران‌هایی در بازارهای جهانی و کاهش شدید ارزش دلار شود.

مارک چاندلر، تحلیلگر ارشد بازار در شرکت «بانکبیرن کپیتال مارکتس» در این خصوص گفت: «ما در حال نزدیک شدن به پایان دوران طلایی دلار هستیم. سیاست‌های تجاری ترامپ و تاثیرات آن، موجب ایجاد اختلالات گسترده در بازارهای سهام، ارز و حتی اوراق قرضه دولتی آمریکا شده است.»این تحلیلگر معتقد است که نوسانات اقتصادی و تجاری کنونی در آمریکا می‌تواند موجب سقوط ارزش دلار و افزایش سرعت روندهای جهانی غیر دلاری شود.با این حال، در حال حاضر هیچ ارز دیگری به طور جدی نمی‌تواند به عنوان جایگزین دلار در تجارت جهانی مطرح شود. یورو به عنوان دومین ارز بزرگ جهانی هنوز نتوانسته است به اندازه دلار در بازارهای بین‌المللی نفوذ داشته باشد و یوان چین نیز به دلیل محدودیت‌های بازار مالی چین و کنترل‌های دولت این کشور بر گردش آزاد سرمایه، هنوز نتوانسته است به گزینه‌ای قابل رقابت با دلار تبدیل شود.

در پاسخ به این تهدیدها، اتحادیه اروپا در حال بررسی طرح‌هایی است که ممکن است در صورت ادامه روند کنونی، جایگزین‌های دیگری برای دلار ایجاد کند. از جمله این طرح‌ها می‌توان به گسترش استفاده از یورو و تقویت روابط تجاری بین کشورهای عضو اشاره کرد. برخی تحلیلگران معتقدند که در صورت تداوم سیاست‌های ترامپ و تأثیرات منفی آن بر بازارهای جهانی، احتمال استفاده از ارزهای غیر دلاری مانند یورو یا حتی ارزهای دیجیتال ممکن است افزایش یابد.در نهایت، در حالی که دلار آمریکا هنوز هم ارز غالب جهانی است، تغییرات عمده در سیاست‌های اقتصادی و تجاری آمریکا و عدم قطعیت‌هایی که با خود به همراه دارند، می‌تواند منجر به تغییرات عمده‌ای در جایگاه دلار در آینده نزدیک شود. اگر این روند ادامه یابد، ممکن است شاهد کاهش تدریجی سلطه دلار و افزایش استفاده از ارزهای دیگر در تجارت و ذخایر ارزی جهانی باشیم.