آلودگی هوا؛ تهدیدی خاموش برای مادران و نوزادان

به گزارش کارآفرينان نيوز این روزها که آلودگی هوا نفس ها را به شماره انداخته و دود و غبار بر آسمان شهر سایه افکنده، دوباره موضوع تاثیر آلودگی هوا بر سلامت اقشار مختلف جامعه داغ شده است، یکی از آنها زنان باردار هستند که با هر دم و بازدم سم را به ریه های خود می کشند که قطعا بر سلامت کودکشان چه در دوران جنینی و چه بعد از آن تاثیر می گذارد.
مطالعات متعدد نشان داده است که قرارگیری مادران باردار در معرض ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون (PM۲.۵) و دی‌اکسید نیتروژن (NO۲) می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد، این آلاینده‌ها نه تنها سلامت مادر، بلکه بنیادی‌ترین مراحل شکل‌گیری حیات در نوزاد را با مخاطره روبرو و لزوم اتخاذ راهکارهای فوری را بیش از پیش آشکار می کند.
تأثیرات منفی آلودگی هوا بر سلامت زنان باردار تنها به دوره حاملگی محدود نمی‌شود، می‌تواند عوارض طولانی‌مدتی برای فرزند آنان به همراه آورد، تحقیقات علمی ارتباط معناداری بین مواجهه با هوای آلوده و بروز بیماری‌های تنفسی مانند آسم در سال‌های بعدی زندگی کودک نشان داده‌ است، علاوه بر این، اختلال در رشد عصبی و کاهش توانایی‌های شناختی از دیگر تبعات نگران‌کننده این معضل زیست‌محیطی است.
سیستم ایمنی ضعیف‌تر و افزایش خطر ابتلا به عفونت‌ها نیز از جمله پیامدهایی است که کیفیت زندگی نسل آینده را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، آلودگی هوا زنگ خطر جدی را برای سرمایه‌های انسانی فردا به صدا درآورده است.
از منظر سلامت مادران نیز، آلودگی هوا با افزایش قابل توجه ریسک بروز عوارض بارداری همراه است، فشار خون بارداری از جمله شرایط خطرناکی است که احتمال وقوع آن‌ها در محیط‌هایی با هوای آلوده بیشتر گزارش شده است.
این عوارض می‌تواند منجر به زایمان زودرس و تولد نوزادان با وزن کم شود که هر دو از عوامل اصلی مرگ و میر نوزادان محسوب می‌شود؛ همچنین، برخی مطالعات به ارتباط بین آلاینده‌های هوا و افزایش نرخ سقط‌های خودبه‌خودی اشاره دارد، این واقعیات تلخ، لزوم نگاه ویژه به زنان باردار به عنوان گروهی در معرض خطر را به وضوح نشان می‌دهد.

مقابله با این تهدید فراگیر، تنها از عهده فرد برنمی‌آید و نیازمند عزمی ملی و سیاست‌گذاری‌های کلان است؛ گرچه رعایت توصیه‌هایی مانند پرهیز از تردد در روزهای بسیار آلوده و استفاده از ماسک‌های مناسب می‌تواند تا حدی راهگشا باشد، اما راهکار اساسی، کاهش انتشار آلاینده‌ها در منبع است.
سرمایه‌گذاری در توسعه حمل‌ونقل پاک، نوسازی ناوگان فرسوده، بهبود کیفیت سوخت و گسترش فضای سبز شهری از جمله اقدامات بنیادینی است که باید در دستور کار مسئولان قرار گیرد.
نازایی و سقط خود به خودی از عوارض آلودگی هوا
مریم کاشانیان جراح و متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ طب مادر و جنین با بیان اینکه بیش از ۸۵ هزار آلاینده محیطی شناخته اما تنها بخش اندکی از آثار آن‌ها ارزیابی شده است، اظهار کرد: عوامل محیطی از پیش از تشکیل سلول تا دوران بارداری و پس از تولد می‌توانند بر سلامت مادر و جنین اثرگذار باشند.
وی عوامل محیطی را در سه گروه فیزیکی، بیولوژیکی و سمی تقسیم‌بندی کرد و افزود: مواجهه با این مواد می‌تواند پیامدهایی همچون نازایی، سقط خودبه‌خود، مرگ جنین، کاهش وزن زمان تولد، ناهنجاری‌های مادرزادی، کاهش ضریب هوشی و اختلالات شناختی ایجاد کند.
این جراح و متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ طب مادر و جنین، آلودگی هوا را یکی از مهم‌ترین عوامل خطر برشمرد و گفت: ذرات ریز معلق می‌توانند خطر زایمان زودرس، عقب‌ماندگی رشد جنین و حتی افزایش احتمال اوتیسم را به‌دنبال داشته باشند.

وی در ادامه با اشاره به اثر سرب، جیوه، فلزات سنگین و مواد پلاستیکی و شیمیایی بر بارداری، تصریح کرد: این مواد می‌توانند موجب اختلال رشد جنین، کاهش وزن زمان تولد، افزایش مرگ جنین و آسیب‌های عصبی شوند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران افزود: سرب از جمله موادی است که بیشترین مطالعات بر روی آن انجام شده و می‌تواند از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شود؛ مصرف کلسیم در دوران بارداری می تواند سطح سرب خون را کاهش دهد.
کاشانیان همچنین با اشاره به دشواری‌های مطالعات محیطی از جمله تعدد آلاینده‌ها، تفاوت‌های ژنتیکی افراد و مواجهه هم‌زمان با صدها عامل، تاکید کرد: تعیین رابطه علت و معلولی آسان نیست و نیاز به پژوهش‌های بسیار بیشتری وجود دارد.

وی با بیان اینکه تغییرات فیزیولوژیک دوران بارداری می‌تواند جذب آلاینده‌ها را افزایش دهد، توصیه کرد: زنان باردار تا حد امکان از محیط‌های حاوی تشعشع شدید، گرمای زیاد، ارتعاش و مواد شیمیایی دوری کنند، تماس پوستی با مواد شیمیایی را فوراً شست‌وشو دهند، در مکان‌هایی با تهویه مناسب حضور یابند و اصول ایمنی محیط کار را رعایت کنند.
این جراح و متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ طب مادر و جنین گفت: اگرچه هنوز شواهد قطعی درباره میزان و زمان اثر آلاینده‌ها به دست نیامده، اما برای کاهش خطرات احتمالی، لازم است آگاهی‌بخشی گسترده‌تری به زنان باردار انجام شود تا بتوانیم اثر این عوامل را به حداقل برسانیم.
سلامت مادران و نوزادان، در شرایطی که کشور با پیری جمعیت و کاهش شدید زاد و ولد همراه است، باید بیش از پیش مورد توجه سیاست گذاران باشد.

انتهای خبر/