ظهور مواد معدنی حیاتی به عنوان صحنه جدید رقابت ژئوپلیتیکی، با جهش چشمگیر سهام شرکتهای استخراج مواد معدنی کمیاب ثبتشده در بورس آمریکا تلاقی کرده است؛ موضوعی که تحلیلگران از آن به عنوان «رونق چهارم» یاد میکنند.
به گزارش کارآفرينان نيوز از سیانبیسی، بهرغم سود جزئی در هفتههای اخیر، سهام شرکت «کریتیکال متالز/Critical Metals» در سه ماه گذشته، ۲۴۱ درصد رشد کرده و این در حالی است که سهام شرکتهای «نیوکورپ دیولوپمنتز/NioCorp Developments»، «انرژی فیوئلز/Energy Fuels» و «ایداهو استراتژیک ریسورسز/Idaho Strategic Resources» همگی در بازهای مشابه بیش از ۱۰۰ درصد افزایش یافتهاند.
این سودهای چشمگیر در مقیاس سالانه حتی شگفتانگیزتر نیز هستند. قیمت سهام «انرژی فیوئلز» در ۱۰ ماه اول سال چهار برابر و سهام «نیوکورپ دیولوپمنتز» تقریبا پنج برابر شده است. مواد معدنی کمیاب در رقابت ژئوپلیتیکی جاری بین آمریکا و چین، دو اقتصاد بزرگ جهان، به عنوان اهرمی کلیدی خودنمایی میکنند.
تونی سِیج، مدیرعامل «کریتیکال متالز» که یکی از بزرگترین ذخایر مواد معدنی کمیاب جهان در جنوب گرینلند را در اختیار دارد، این جهش سهام شرکتهای معدنی ثبتشده در بورس آمریکا را نشانهای از شکوفایی گسترده بازار توصیف کرده است.
وی به سیانبیسی گفت: به باور من، چهار رونق بزرگ داشتهایم. طلا در قرن نوزدهم، نفت در قرن بیستم، فناوری در اوایل قرن بیست و یکم و حالا رونق مواد معدنی کمیاب. اما آینده از آن مواد معدنی کمیاب است و این رونق، تمام موارد بالا را تحریک خواهد کرد.
مواد معدنی کمیاب به ۱۷ عنصر جدول تناوبی اشاره دارد که به واسطه ساختار اتمیشان، خواص مغناطیسی ویژهای دارند. این مواد اجزای حیاتی طیف وسیعی از فناوریهای مدرن، از لوازم الکترونیکی روزمره همچون گوشیهای هوشمند گرفته تا خودروهای برقی و تجهیزات نظامی را تشکیل میدهند.
چین که تقریبا مواد معدنی کمیاب را به طور انحصاری در اختیار دارد، بهتازگی تهدید به تشدید نظارتهای صادراتی بر این عناصر کرده است تا سلطهاش بر زنجیره تأمین را افزایش دهد. با این حال، پس از دیدار حضوری پنجشنبه هفته گذشته بین دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، و شی جینپینگ، همتای چینیاش در کره جنوبی، پکن موافقت کرد تا نظارتهای صادراتی نهم اکتبر را به مدت یک سال به تعویق بیندازد.
سهام شرکتهای معدنی بورس آمریکا با این خبر جهش کرد، هرچند تحلیلگران همچنان نسبت به اینکه آیا این آتشبس تجاری قادر به ارائه آتشبس درازمدت است یا نه، ابراز تردید کردهاند.
مدیرعامل «کریتیکال متالز» درباره این موضوع گفت: در همه رونقهایی که به آن اشاره شد، شرکتهای نفتی زیادی بودند که نفت پیدا نکردند و شرکتهای طلای زیادی هم بودند که طلای نیافتند. و شکی نیست که شرکتهای معدنی زیادی هم شکست خواهند خورد زیرا وقتی پای رونق و جهش در میان باشد، هیجان هم وجود دارد و در فضای هیجانی، سرمایهگذاری بیش از حد هیجانی هم اجتنابناپذیر است.
وی اضافه کرد: این جهش، مستقیم و پیوسته نیست بلکه خطی پر نوسان بوده که البته اگر پروژه درست، در مکان درست و با شرکای درست داشته باشید، روند کلی در مسیر درست است.» یک ابرچرخه بسیار بزرگتر و طولانیتر
کوین داس، مشاور فنی ارشد شرکت «نیو فرانتیر مینرالز/New Frontier Minerals» مستقر در استرالیا، ضمن موافقت با توصیف مدیرعامل «کریتیکال متالز» از رونق بازار مواد معدنی کمیاب، گفت که عقبنشینی قیمت سهام نیز محتمل است.
وی در اینباره اظهار کرد: مردم میگویند ما در روندی صعودی قرار داریم که بخشی از یک ابرچرخهای بزرگتر است و برخی شواهد پشت آن این است که قیمت کامودیتیها مدتی پایین و سرمایهگذاری اندک بوده و حالا با ظهور هوش مصنوعی، شاهد یک ابرچرخه بسیار بزرگتر و طولانیتر خواهیم بود.
داس بین حمایت دولت بایدن از پروژههای انرژی پاک که با جهش سهام شرکتهای مرتبط با لیتیوم همراه بود، و حمایت دولت ترامپ از مواد معدنی کمیاب وجوه مشترکی ارائه کرده است.
وی افزود: در حدود ۱۰ ماهی که ترامپ در راس قدرت بوده، از الحاق گرینلند حرف زده، از معامله با اوکراین بر سر مواد معدنی کمیاب صحبت کرده و حس ختام هم معامله واقعی با شرکت «امپی متریالز» بود. بنابراین، فکر میکنم مسیر پیش رو در ۲ تا سه سال آینده بسیار پربار خواهد بود.
با این حال، همه نسبت به چشمانداز سهام مرتبط با مواد معدنی کمیاب خوشبین نیستند. اودون مارتینسن، رئیس تحقیقات زنجیره تامین در شرکت «ریستاد انرژی» گفت که «جهش اخیر قیمت سهام تلفیقی از تنشهای ژئوپلیتیکی، حمایت از سیاستهای استراتژیک و شتاب سفتهبازی بوده است.»
مارتینسن به سیانبیسی گفت: مواد معدنی کمیاب به وضوح به کانون استراتژی صنعتی جهانی نقل مکان کردهاند و در حوزههای دفاعی، خودروهای برقی و انرژی پاک حیاتی هستند، اما این بیشتر شبیه مراحل اولیه یک تغییر ساختاری است تا اینکه «رونق چهارم» و معقولی به نظر برسد.
وی ادامه داد: از فلسفه «پر کردن شکاف» از طریق واردات به "استخراج از شکاف" بومی یا منطقهای حرکت میکنیم. این مسیر، طولانی، پرهزینه و پرنوسان خواهد بود زیرا کنترل کامل بر منابع کافی، مقرونبهصرفه و تنوع عناصر، روندی پیچیده است. گذار به انرژی پاک
گرنوت واگنر، اقتصاددان اقلیمی در دانشگاه کلمبیا، گفت که «دو عامل روشن در رقابت جهانی برای تامین مواد معدنی حیاتی نقش دارند؛ یکی ساختاری و دیگری سیاسی.»
به گفته وی «عامل ساختاری آن است که با وجود هرگونه تلاش سیاسی برای متوقف یا منحرف کردن، گذار به انرژی پاک در حال رخ دادن است و شتاب میگیرد؛ و بله، به تعدادی مواد معدنی حیاتی وابسته است که قیمتشان ناگزیر صعودی خواهد شد. به عنوان نمونه، چین تامینکننده کمهزینه بسیاری از این مواد معدنی است و سلطه این غول آسیایی بر مواد معدنی کمیاب به هیچ عنوان تصادفی نیست.»
وی اضافه کرد: پکن سالهاست در سیاست صنعتی سبز سرمایهگذاری هنگفتی کرده و بر کل زنجیره تامین یکپارچه تمرکز دارد. اینجا سیاست وارد میشود. برخی تلاشها برای بومیسازی زنجیرههای تامین آشکارا به دلایل امنیت ملی و سایر دلایل کاملا موجه است و این تلاشها قیمتها و سهام شرکتهای معدنی آمریکایی را افزایش خواهند داد. البته بخشی از آنچه مشاهده میکنیم، صرفا سیاستهای جاری یا جنگهای تجاری نامنظم و امثال آن است.