به گزارش کارآفرينان نيوز قرن‌هاست که شعر غدیر بر زبان شاعران جاری‌ست؛ از حسان بن ثابت تا رودکی، از کسایی تا حافظ. هرکسی به شیوه و سبک خود تلاش داشته تا گریزی به این اتفاق مهم بزند. علیرضا قزوه، شاعر، نیز از جمله این افراد است.قزوه در گفت‌وگو با خبرنگار فارس، درمورد اشعار آیینی گفت: شعر آیینی تمامی آیین‌های شادی، غم و مناسبت‌های دینی و ملی ما را در بر می‌گیرد. بنابراین، نباید آن را صرفاً به مناسبت‌های مذهبی محدود کرد. برای نمونه، شعر درباره نوروز، جشن سده و سایر جشن‌های ملی نیز می‌تواند در زمره شعر آیینی قرار گیرد. آیین‌های ما، هم شامل جنبه‌های ملی هستند و هم مذهبی. از این منظر، شعر غدیر نیز نوعی شعر آیینی به شمار می‌آید؛ چرا که مفهومی دینی و آیینی را در خود دارد.او به تجربه دینی شاعر و تاثیر آن بر اشعارش اشاره و بیان کرد: انسان‌ها، به‌ویژه ایرانیان، به‌طور فطری گرایش به دین و آیین دارند. شعر نیز، از مقوله‌های فطری انسانی است و کسانی که دل و ذهنی پاک دارند، می‌توانند در این حوزه خلاقیت نشان دهند.
قزوه از تفاوت اشعار «غدیریه» امروز با گذشته سخن گفت و اشاره کرد:برای بیان این تفاوت ابتدا باید به نخستین اشعار اشاره کرد که به‌طور مستقیم در روز عید غدیر سروده شدند. برای نمونه، در همان روز واقعه غدیر، بسیاری از صحابه و شخصیت‌های بزرگ، از جمله حضرت زهرا (س) و امام علی (ع)، حضور داشتند. حسان بن ثابت انصاری، شاعر معروف، در آن‌جا شعری برای پیامبر اسلام سرود. پیامبر نیز از او خواست شعرش را بخواند و در حقش دعا کرد که تا زمانی که از حق دفاع می‌کند، مورد تأیید الهی باشد. آغاز آن شعر چنین است:ینادیهم یوم الغــــدیر بنیّهم بخمٍّ واسمع بالـــرسول منادیاًفقال فمن مولاکـم و نبیکم؟ فقالوا و لم یبدوا هناک التعامیااین شعر دقیقاً به ماجرای غدیر و آنچه رخ داده بود، اشاره دارد. همچنین در برخی منابع آمده است که حضرت علی (ع) نیز در آن روز اشعاری سروده‌اند. این ابیات از نخستین اشعاری هستند که در ارتباط با غدیر خلق شده‌اند؛ مشابه ماجرای کربلا که در همان روز واقعه، حضرت زینب (س) و برخی یاران امام حسین (ع) اشعاری سرودند. حتی شخصیتی ایرانی در سپاه امام حسین که شاعر بوده، در همان روز شعرهایی دارد. در شعر غدیر نیز، حسان بن ثابت از اولین شاعرانی است که شعر سروده و در منابعی مانند آثار ابونعیم اصفهانی و قندوزی، اشعاری منسوب به امام علی (ع) نیز نقل شده است. سپس، در طول قرون، شاعران بسیاری به زبان عربی درباره غدیر شعر گفته‌اند. از شاعران شیعه قرن دوم می‌توان به کمیّت بن زید اسدی اشاره کرد و در قرون دوم و سوم هجری شاعرانی چون دعبل خزاعی و سید اسماعیل حِمیَری فعال بودند.
شاعر کتاب «من می‌گویم شما بگریید»، افزود: از قرن سوم به بعد، نخستین شاعران فارسی‌زبان در این حوزه پدیدار شدند؛ از جمله رودکی، و سپس در قرن چهارم، شاعرانی همچون کسایی مروزی، فردوسی و فرخی. هرچند برخی از این شاعران فقط به حضرت علی (ع) اشاره‌ای گذرا داشته‌اند، اما برخی دیگر همچون کسایی، به شکل پررنگ‌تری به ایشان پرداخته‌اند. این روند در قرون بعدی، یعنی قرون پنجم، ششم و هفتم نیز ادامه یافت.قزوه اشاره کرد که نکته قابل‌تأمل این است که تمام این شاعران، الزاما شیعه نبودند و بسیاری از شاعران اهل سنت نیز در مدح امام علی (ع) شعر سروده‌اند. وی افزود: برای نمونه، سعدی که از اهل سنت است، امام علی را با تعبیر «سردار معصوم مرتضی» ستوده و گفته است: « فردا که هر کسی به شفیعی زنند دست/ ماییم و دست و دامن معصوم مرتضی » یا حافظ می‌گوید: «مَردی ز کَنندهٔ دَرِ خیبر پرس/اسرار کرَم ز خواجهٔ قنبر پرس» و در ادامه گفته:«گر طالب فیض حقّ به صدقی حافظ/ سر چشمهٔ آن ز ساقی کوثر پرس».قزوه بیان کرد که به‌طور کلی، همه شاعران بزرگ از دیرباز تا روزگار ما درباره امام علی (ع) شعر سروده‌اند و ادامه داد:نکته مهم این است که در روزگار ما، اشعار آیینی هم از نظر کمّی و هم کیفی غنی‌تر شده‌اند.
قزوه ادامه داد: نگاه شاعران معاصر به واقعه غدیر، نگاهی ژرف‌تر و آگاهانه‌تر است. پس از انقلاب اسلامی، به‌واسطه تحولاتی که حضرت امام خمینی (ره) در اندیشه دینی و اجتماعی ایجاد کرد، آگاهی شاعران و مردم نسبت به مفاهیم عمیق غدیر بیشتر شد و شعرها از معنویت بیشتری برخوردار شدند. در ۴۰–۵۰ سال اخیر، به‌ویژه در جریان شعر انقلاب، شعر دینی و آیینی به اوج خود رسیده است، به‌گونه‌ای که از نظر وزن و اهمیت، این دوران قابل مقایسه با هیچ دوره دیگری در ادب فارسی نیست.این شاعر به تکرار، کلیشه‌زدگی و گاه سطحی‌نگری در سرودن اشعار آیینی امروز گریزی زد و گفت: برخی شاعران مطالعه عمیقی ندارند و به تکرار مضمون‌های پیشین بسنده می‌کنند. از سوی دیگر، برخی مداحان نیز، با ذوق کم و دانش اندک، اشعاری ضعیف را برمی‌گزینند و موجب بدفهمی در میان مخاطبان می‌شوند. البته مداحان و شاعران خوب نیز کم نیستند که با دقت و بصیرت، آثار فاخر ارائه می‌دهند.او در پاسخ به این سوال که آیا شعر دینی باید خود را به زبان امروز و اقتضائات رسانه‌ای نزدیک کند یا مسیر سنتی خود را ادامه دهد، بیان کرد: ما باید ضمن حفظ احترام به سنت، در دل همان سنت نیز نوآوری داشته باشیم. در واقع، آنچه ما امروز از آن به‌عنوان «سنت» یاد می‌کنیم، حاصل نوآوری شاعران در زمان خودشان بوده است. فردوسی، سعدی، بیدل و دیگر بزرگان، در زمان خود نوآور بوده‌اند. بنابراین، سنت و نوآوری دو امر جدا از هم نیستند، بلکه باید هم‌افزا باشند. ما باید هم به سنت وفادار بمانیم و هم نوآوری را در آن جاری کنیم.
انتهای خبر/
دریافت صفحه با کد QR