به گزارش کارآفرينان نيوز «اگر می‌خواهید کسی خانه شیشه‌ای شما را با سنگ نزند، به خانه دیگران سنگ نزنید.» این بخشی از اظهارات «هاکان فیدان» وزیر خارجه ترکیه علیه ایراندر مصاحبه اختصاصی با شبکه تلویزیونی الجزیره است که واکنش‌های مختلفی را به دنبال داشته است.در پی این اظهارات وزارت امور خارجه ایران روز سه‌شنبه ۱۴ اسفندماه حجابی کرلانگچ، سفیر ترکیه در تهران، را احضار و به او گفته شد «منافع مشترک دو کشور و حساسیت شرایط منطقه‌ای ایجاب می‌کند که از بیان اظهارات نادرست که می‌تواند منجر به اختلاف و تنش در روابط دوجانبه شود، پرهیز شود.» ترکیه نیز در همان روز کاردار سفارت ایران در آنکارا را احضار کرد.
برای بررسی ابعاد دخالت‌های ترکیه در کشورهای مختلف، به سراغ مهدی متقی، کارشناس مسائل بین‌الملل رفتیم و نظرات او را در این زمینه جویا شدیم.متقی در ابتدا گفت: ترکیه در سال‌های اخیر با اتخاذ سیاست‌های تهاجمی و توسعه‌طلبانه، نقش فعالی در درگیری‌های منطقه‌ای ایفا کرده است. دولت آنکارا با توسل به ابزارهای مختلف از جمله حمایت از گروه‌های مسلح، ارسال تجهیزات نظامی، استقرار نیروهای نظامی و انعقاد توافق‌های بحث‌برانگیز، در کشورهای مختلف منطقه نفوذ و مداخله داشته است.
حضور نظامی و حمایت از گروه‌های مسلح در سوریهاین استاد دانشگاه با اشاره به دخالت‌های ترکیه در سوریه گفت: ترکیه در سرنگونی بشار اسد نقش فعال داشته است. درگذشته در فروپاشی ساختارهای داخلی سوریه از طریق نیروهای نیابتی‌اش که دواعش باشند در سوریه مداخله می‌کرده است. ترکیه در حال تحمیل منافع غربی خود به منطقه است.
ترکیه از آغاز بحران سوریه در سال ۲۰۱۱، از گروه‌های مسلح مخالف دولت بشار اسد، از جمله برخی گروه‌های اسلام‌گرا و ارتش آزاد سوریه حمایت کرده است. آنکارا همچنین با انجام عملیات نظامی علیه یگان‌های مدافع خلق (YPG) که شاخه‌ای از حزب کارگران کردستان (PKK) محسوب می‌شود، مناطقی را در شمال سوریه تحت کنترل خود درآورده است. مناطقی همچون ادلب، عفرین، تل‌ابیض و رأس‌العین به حوزه نفوذ ترکیه تبدیل شده‌اند.
حملات به شمال و ایجاد پایگاه‌های نظامی عراقمحمد قربانی از اساتید دانشگاه در این باره اظهار کرد: ترکیه منافع مشترکی با جامعه اسلامی ندارد و منافع خودش را دارد. همان‌طور که شاهد بودید بارها اکراد را سرکوب کرده است و در عراق نیز به مناطق کردنشین دست‌درازی داشت.
دولت ترکیه در شمال عراق نیز با انجام حملات هوایی و زمینی به مواضع PKK در منطقه قندیل و سنجار، دخالت‌های گسترده‌ای داشته است. علاوه بر این، ترکیه بدون موافقت دولت مرکزی بغداد، پایگاه‌های نظامی خود را در اقلیم کردستان و شهر بعشیقه مستقر کرده و حضور نظامی دائمی در این مناطق دارد.
حمایت از دولت وفاق ملی لیبیاین استاد دانشگاه به دخالت‌های ترکیه در لیبی اشاره کرد، گفت: همین‌الان ترکیه در لیبی درگیر است و در امور داخلی این کشور دخالت می‌کند.
ترکیه در جنگ داخلی لیبی، یکی از حامیان اصلی دولت وفاق ملی (GNA) در طرابلس بوده است. این حمایت شامل ارسال پهپادها، اعزام نیروهای مزدور از سوریه و تأمین تجهیزات نظامی بود که باعث شد نیروهای ژنرال خلیفه حفتر به عقب رانده شوند. ترکیه همچنین توافق‌نامه‌های نظامی و دریایی با GNA امضا کرد تا نفوذ خود را در مدیترانه شرقی افزایش دهد.
سنگ‌اندازی به ارمنستانقربانی با اشاره به دخالت‌های آشکار ترکیه در منطقه قفقاز به مانور مشترکی اشاره کرد که ترکیه با همکاری پاکستان و آذربایجان به نمایش گذاشت. همچنین در جنگ قره‌باغ نقش فعالی در حمایت از آذربایجان داشت. او سعی کرده که کارگزار فعالی در قالب ناتو برای آمریکا باشد تا اهداف آمریکا را محقق کند، البته زیر پوستی منافع فردی خودش را هم تحمیل می‌کند. در جنگ قره‌باغ در سال ۲۰۲۰، ترکیه حمایت نظامی گسترده‌ای از جمهوری آذربایجان علیه ارمنستان انجام داد. ارسال پهپادها و ارائه مشاوره نظامی نقش مهمی در پیروزی آذربایجان و بازپس‌گیری قره‌باغ داشت.
تنش‌های مرزی با یونان و قبرسوی خاطرنشان کرد: ترکیه اکنون با یونان و قبرس هم درگیر است. تقریباً می‌شود گفت اکنون با همه دنیا در پوشش ناتو که مثلاً به مأموریت می‌رود و هم در پوشش ترکیه‌ای که اندیشه‌های پان‌ترکی دارد، درگیر است.ترکیه در مدیترانه شرقی با یونان و قبرس بر سر مرزهای دریایی و منابع نفت و گاز اختلافات شدیدی داشته است. این کشور با انجام حفاری‌های غیرقانونی در مناطق مورد مناقشه و حمایت از جمهوری ترک‌شده قبرس شمالی، موجب تنش‌های نظامی و دیپلماتیک با اتحادیه اروپا شده است.
حضور نظامی و اقتصادی سومالیمتقی به نفوذ ترکیه در سومالی اشاره کرد، گفت: نفوذ ترکیه به کشورهای آسیایی محدود نشده و به کشورهای آفریقایی رسیده است تا جایی که یک پایگاه بزرگ نظامی در این کشور دارد.
ترکیه در سومالی حضور گسترده‌ای دارد. این کشور با ایجاد پایگاه نظامی در موگادیشو، نیروهای سومالیایی را آموزش داده و در پروژه‌های زیرساختی، بیمارستان‌ها و مدارس سرمایه‌گذاری کرده است.
مذاکره با طالبان و حضور در ناتو افغانستاناین کارشناس بین‌الملل بر دخالت‌های ترکیه در افغانستان تأکید کرد که «این کشور تلاش می‌کند در هر جایی یک جا پا پیدا کند.»
قبل از خروج نیروهای خارجی از افغانستان، ترکیه در چارچوب ناتو نیروهای خود را در این کشور مستقر کرده بود. پس از تسلط طالبان، آنکارا تلاش کرد تا با این گروه مذاکره کرده و نفوذ خود را در افغانستان حفظ کند.
حمایت از کی‌یف در برابر روسیهبا این‌که ترکیه در جنگ روسیه و کیف اعلام بی‌طرفی کرده بود ، اما به گفته متقی به اوکراین کمک‌های نظامی کرد.علاوه بر این، این کشور الحاق کریمه به روسیه را به رسمیت نشناخته و از حقوق تاتارهای کریمه حمایت کرده است.
نفوذ فرهنگی و سیاسی بالکانبه گفته این کارشناس بین‌الملل ترکیه در بالکان از طریق نفوذ فرهنگی و حمایت از برخی احزاب تلاش دارد نقش تعیین‌کننده‌ای در تصمیم‌گیری‌های سیاسی این کشورها ایفا کند.در کشورهای بالکان، از جمله کوزوو، بوسنی و هرزگوین و آلبانی، ترکیه از طریق سرمایه‌گذاری اقتصادی و حمایت از احزاب و گروه‌های اسلام‌گرا نفوذ خود را افزایش داده است.
رفیق اسرائیل و شریک قافله قربانی معتقد است که اسرائیل کارگزار خاصی به نام ترکیه دارد. ترکیه برای شکستن شرایط تحریمی اسرائیل که یمن به وجود آورده بود از هیچ کمکی دریغ نکرد. اگرچه ترکیه در ظاهر خود را حامی فلسطین نشان می‌دهد، اما در پشت پرده روابط گسترده‌ای در حوزه‌های نظامی، امنیتی، اقتصادی و دیپلماتیک با اسرائیل دارد.
بر اساس گزارش «متین سیحان» خبرنگار ترکیه‌ای این کشور از ابتدای ماه نوامبر سال ۲۰۲۴ تا هفتم دسامبر همین سال (آبان تا دی ماه) ۴۱ کشتی از بنادر ترکیه عازم اراضی اشغالی کرد. همچنین نماینده حزب سعادت ترکیه افشاء کرد؛ «خلبانانی که غزه را بمباران کردند در قونیه آموزش دیدند، سوخت هواپیماهایشان از اسکندرون تامین شد، آب و غذایشان هم از آلانیا می‌رود.»
تلاش برای نفوذ نظامی و اقتصادی در سوداناین استاد دانشگاه از نفوذ اطلاعاتی ترکیه در سودان گفت که این نفوذ تا جایی پیش رفت که نگرانی مصر را برانگیخت. در سال ۱۴۰۱ رئیس اطلاعات ترکیه و مصر به خارطوم به همین علت سفر کردند.
در دوران حکومت عمر البشیر، ترکیه برای احداث پایگاه نظامی در جزیره سواکن توافقنامه‌ای امضا کرد. اما پس از سقوط البشیر، این پروژه متوقف شد.
حمایت‌های پنهان از جناح‌های خاص در یمنترکیه در جنگ یمن به کمک حزب اصلاح که هم‌پیمان سعودی‌ها بودند رفت و علیه انصارالله و دولت نجات ملی متحد شدند. در سال ۱۴۰۳ هم انصارالله یمن یک کشتی باری عازم بنادر اسرائیل را در دریای سرخ هدف قرار داد که این کشتی ترکیه‌ای بود. وزارت خارجه ترکیه تلویحاً تهدید به مقابله با انصارالله کرد.ظهره‌وند کارشناس مسائل بین‌الملل معتقد است که «قطعاً کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی در رابطه با اظهارات وزیر امور خارجه ترکیه و مواضع ضد امنیتی ترکیه را رصد می‌کند و در دستور کار تحلیل دارد.»به گفته دیگر کارشناسان ترکیه به عنوان کشوری که عضو ناتو است و از سویی تفکرات پان‌ترکی دارد در هر بحرانی پایش وسط است. این کشور از هیچ اقدامی برای تعریف منافع نامشروع خودش فروگذار ندارد.
انتهای خبر/
دریافت صفحه با کد QR